Διακυβεύεται η κοινωνική συνοχή

Άρθρο κ. Κωνσταντίνου Μ. Φρουζή, Προέδρου ΣΦΕΕ Κυριακάτικη Δημοκρατία

Είναι γεγονός ότι μέσα από μια διαδικασία δύσκολων αποφάσεων, σημαντικών περικοπών και σειράς μέτρων που στόχο έχουν να θεραπεύσουν τις παθογένειες του παρελθόντος, το Εθνικό Σύστημα Υγείας έχει πετύχει να μειώσει σημαντικά τις δαπάνες του. Αν και αυτό έγινε στο μεγαλύτερό του ποσοστό με τον «εύκολο» τρόπο των οριζόντιων – και επί δικαίων και αδίκων – μειώσεων της φαρμακευτικής δαπάνης, δεν αναιρεί το γεγονός. Ως φαρμακευτική βιομηχανία, συνταχθήκαμε από την αρχή και επί της αρχής υπέρ του εξορθολογισμού της φαρμακευτικής δαπάνης και από την έναρξη της προσπάθειας αυτής έχουμε συμπράξει στη μείωσή της κατά περίπου 45% από το 2008 έως το τέλος του 2012.

Από την αρχή όμως έχουμε τονίσει, και εξακολουθούμε ως φαρμακευτικός κλάδος να το επισημαίνουμε σταθερά, ότι η χάραξη της πολιτικής υγείας τα χρόνια της κρίσης επηρεάστηκε από την αγχωτική πίεση των υποδείξεων της Τρόικα, οδηγώντας σε κατευθύνσεις που δυστυχώς διακυβεύουν της ομαλή λειτουργία της αλυσίδας φαρμάκου.

Οι οριζόντιες περικοπές και οι τιμολογήσεις υπό ένα καθεστώς απόλυτης λογιστικής θεώρησης, δημιουργούν ρήγματα στο οικοδόμημα της περίθαλψης και δυναμιτίζουν θα έλεγα την όλη διάρθρωση του Εθνικού Συστήματος Υγείας. Μάλιστα, δεν είναι λίγες οι φωνές από τους επιστήμονες της υγείας, όχι μόνο τους Έλληνες αλλά και από το εξωτερικό, που σημειώνουν ότι η διατήρηση των σφιχτών μέτρων λιτότητας και η ένταση της εφαρμογής των προβλεπόμενων διατάξεων στο επικαιροποιημένο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής, θα κλονίσει σημαντικά το σύνολο των υπηρεσιών περίθαλψης με πρώτη την πρόσβαση στα φάρμακα, επηρεάζοντας το σύνολο της περίθαλψης. Ανάλογες συνθήκες έχουν επικρατήσει και σε άλλες χώρες που αντιμετώπισαν οικονομική κρίση και που αναγκάστηκαν σε βαθιές περικοπές που κλόνισαν τα συστήματα υγείας, με άμεση συνέπεια στη συνοχή του κοινωνικού ιστού. Θα έπρεπε να αντλήσουμε από τα παραδείγματα αυτά, να συνεργαστούμε όλοι οι φορείς στο εσωτερικό της χώρας και να μην γίνεται ο χώρος της υγείας πεδίο αλλότριων και επικίνδυνων πειραματισμών.

Πρόσφατες έρευνες αποδεικνύουν ότι πάνω από τους μισούς Έλληνες τα τελευταία χρόνια δηλώνουν ότι αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες στην πρόσβαση τους στην πρωτοβάθμια φροντίδα, ενώ και το κόστος θεραπειών γίνεται δυσβάσταχτο. Την κατάσταση επιβαρύνει ο συνεχιζόμενος οικονομικός στραγγαλισμός των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων με άμεση συνέπεια στα έσοδα του ΕΟΠΥΥ αλλά και στην κάλυψη της συμμετοχής των ασθενών στην περίθαλψή τους. Με την ανεργία να αυξάνει ραγδαία, θεωρείται δεδομένο ότι αν δεν αλλάξει κάτι άμεσα και δεν εξασφαλιστούν οι αναγκαίοι πόροι για το ΕΣΥ, η διάρρηξη της κοινωνικής συνοχής θα είναι η αναμενόμενη εξέλιξη του 2014.

Σημειώνω ότι για το 2014 η Τρόικα απαιτεί η δημόσια δαπάνη για το φάρμακο να υποχωρήσει στο 1% του ΑΕΠ. Μάλιστα στην τελευταία αξιολόγηση της ελληνικής οικονομίας από την Κομισιόν για την πορεία της εφαρμογής του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής, γίνεται συγκεκριμένη αναφορά για τη μείωση της δαπάνης, την οποία θα πρέπει να πετύχει η Ελλάδα κυρίως μέσω των γενοσήμων.

Η φαρμακοβιομηχανία ποτέ δεν εναντιώθηκε σε αυτή τη λογική, η οποία θα επιφέρει πολλά οφέλη. Αυτό όμως στο οποίο σταθερά αντιδρούμε για λόγους Δημόσιας Υγείας είναι η εμμονή στο «πάγωμα» της έγκρισης νέων φαρμάκων, και καινοτόμων και γενοσήμων. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα τελευταία 2,5 χρόνια δεν έχει ουσιαστικά εγκριθεί κανένα νέο φάρμακο. Φυσικά, ο εξορθολογισμός της δαπάνης απαιτεί σωστό μίγμα και γενοσήμων, αλλά και καινοτόμων φαρμάκων. Δεν μπορεί να στερείται ο Έλληνας ασθενής ένα φάρμακο το οποίο θα έχει κρίσιμη συνεισφορά στην υγεία του, και στο οποίο έχει πρόσβαση εδώ και χρόνια ο Ευρωπαίος ασθενής. Όμως, δυστυχώς σε αυτό τον τομέα οι προσπάθειες έχουν μείνει πολύ πίσω…

Πέρα από τον κλάδο του φαρμάκου, πιστεύω ότι η χάραξη πολιτικής υγείας θα πρέπει να γίνει συνολικά περιλαμβάνοντας δράσεις-τομές για το σύνολο των υπηρεσιών. Απαιτείται ανασυγκρότηση και αναδιάταξη των υπηρεσιών περίθαλψης, ώστε να γίνουν λειτουργικές και να περιοριστούν οι σπατάλες οι οποίες μεγέθυναν τις δαπάνες. Κι αυτό δεν πρέπει να γίνεται με την εύκολη λύση που είναι οι μειώσεις των αμοιβών των εργαζόμενων. Υπάρχουν έρευνες και μελέτες που δείχνουν ότι με πολύ συγκεκριμένες αλλαγές οργανογραμμάτων και κυρίως την υιοθέτηση της τεχνολογίας μπορούν να επιτευχθούν ισχυρές οικονομίες κλίμακας και να υπάρχει αποτελεσματική εξοικονόμηση πόρων, που θα μπορέσουν να συμβάλλουν και στην καλύτερη λειτουργία του ΕΟΠΥΥ.

Σύμφωνα με τα πορίσματα των ερευνών που έχουν εκπονήσει οι ειδικοί σε θέματα πρωτοβάθμιας φροντίδας και που υιοθετούν κανονισμούς που έχουν αποδώσει διεθνώς, η αναδιοργάνωση του εθνικού δικτύου παροχής πρωτοβάθμιων υπηρεσιών υγείας θα πρέπει να χαρακτηρίζεται από την αποδοτική χρήση των πόρων, την αποζημίωση των προμηθευτών σύμφωνα με το παραγόμενο έργο, την ασφαλιστική κάλυψη για τις υπηρεσίες, οι οποίες είναι αποδεδειγμένα αποτελεσματικές και η επιβάρυνση των ασθενών να ακολουθεί κοινωνικά και εισοδηματικά κριτήρια και όχι το επαγγελματικό στάτους της τρέχουσας περιόδου.

Και εδώ θα συμφωνήσω με τις φωνές εκείνες που λένε πως δεν μπορεί ένας άνθρωπος που βρίσκεται στην ανεργία για 2 χρόνια περίπου μετά από δύο ή τρεις δεκαετίες εργασίας να αποκλείεται από την περίθαλψη ή να μην μπορεί να καλύψει τη συμμετοχή του σε αυτή, επειδή η κρίση τον αναγκάζει σε μια τέτοια κατάσταση.

Ο ΣΦΕΕ στηρίζει όλο αυτό το έργο με δράσεις κοινωνικής ευαισθησίας και επίσης έχει καταθέσει τις προτάσεις του και τη διάθεσή του να συνεργαστεί όπως και συνεργάζεται ήδη σε θέματα που προάγουν την προσπάθεια ανασυγκρότησης της πρωτοβάθμιας φροντίδας.

Από κει και πέρα, όπως εμείς έχουμε ανταποκριθεί σε ότι μας έχει ζητηθεί ξεπερνώντας όλες τις δυσκολίες ο οποίες προκάλεσαν και μεγάλο κόστος για τις επιχειρήσεις του κλάδου, θα επαναλάβω τη μόνιμη απαίτησή μας από το κράτος που είναι η άμεση έγκριση νέων φαρμάκων αλλά και οι σταθερές εξοφλήσεις σε λογικούς χρόνους.

Σε μια περίοδο που η εικόνα στο εξωτερικό για τη χώρα αρχίζει να βελτιώνεται, που το στοίχημα τις ανάπτυξης δείχνει σιγά σιγά ότι μπορούμε να το κερδίσουμε, δεν είναι λογικό, ο κλάδος της υγείας με την απόλυτη ανθρώπινη διάστασή του να φέρει το στίγμα της αφερεγγυότητας και να αποτελεί μελανό σημείο.