Η κυκλοφορία νέων φαρμάκων, οξυγόνο για τις επιχειρήσεις

Συνέντευξη κ. Κωνσταντίνου Μ. Φρουζή, Προέδρου ΣΦΕΕ Κέρδος

Συνέντευξη Προέδρου ΣΦΕΕ, κ. Κωνσταντίνου Μ. Φρουζή
στην εφημερίδα Κέρδος, 20-21 Ιουλίου 2013

1. – κ. Φρουζή, είχα πάντα μία απορία. Οι φαρμακευτικές επιχειρήσεις, παρά το γεγονός ότι χαρακτηρίζονται από ένα ιδιότυπο καθεστώς, είχαν την τύχη να διοικούνται από εξαιρετικούς managers, με γνώση και τεχνογνωσία σε ένα δύσκολο αντικείμενο, με στρατηγική σκέψη και λογικά επιχειρήματα. Η απορία μου επομένως, έγκειται στο εξής: γιατί δεν καταφέρατε μέχρι σήμερα, να πείσετε την εκάστοτε ηγεσία του υπουργείου Υγείας να σας ακούσει στην χάραξη μιας εθνικής πολιτικής για το φάρμακο;

Η απορία σας θα έλεγα είναι και δική μας. Ανέκαθεν οι διοικήσεις των φαρμακευτικών εταιρειών είχαν και έχουν ικανά και δοκιμασμένα στελέχη και πάντα στις συνεργασίες μας τοποθετούμαστε με οργάνωση και σχέδιο προτάσεων. Όμως όσο και να προσπαθεί κανείς χρειάζεται να έχει  απέναντι του και έναν σωστό ακροατή, καλό συνομιλητή.

Δυστυχώς το συμπέρασμα είναι πως ειδικά στα χρόνια της κρίσης που διανύουμε αυτό δεν συμβαίνει. Όσες φορές κληθήκαμε να συζητήσουμε πάντα πηγαίναμε με συγκεκριμένα και λογικά επιχειρήματα. Δυστυχώς τα δικά μας μηνύματα σπάνια περνούσαν καθώς υπήρχαν λύσεις “προκατ” που με το πλεονέκτημα της επιβάλλουσας αρχής η πολιτεία εφάρμοζε.

Την ίδια στιγμή οι στυγνές μνημονιακές πιέσεις οδηγούσαν σε αυτή την κατάσταση. Και πρέπει να πω ότι σε κρατικές διοικητικές ομάδες που δεν έχουν μάθει να λειτουργούν με όραμα και πρόβλεψη σε ορίζοντα διετίας (και παραπάνω)  δεν μπορείς να μιλάς για σχεδιασμό. Κι αυτό δυστυχώς φάνηκε στην κακή τροπή που έχουν πάρει τα πράγματα σε πολλές περιπτώσεις, όπως στις δαπάνες του ΕΟΠΥΥ, την ηλεκτρονική συνταγογράφηση, την οργάνωση της πρωτοβάθμιας περίθαλψης και κυρίως την αδυναμία πρόσβασης των  ασθενών σε αναγκαίες θεραπείες και φάρμακα.

2. – Ο πρόεδρος της ΠΕΦ κ. Δημήτρης Δέμος, έχει πολλές φορές αναφερθεί στην ανάγκη για ένα Εθνικό Σχέδιο Δράσης, στο οποίο θα μετέχουν όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς καθώς και στην δημιουργία Επιτροπής Παρακολούθησης της φαρμακευτικής δαπάνης. Συμφωνείτε με την άποψη αυτή του θεσμικού οργάνου της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας;

Όχι απλά συμφωνούμε αλλά και σε όσες άτυπες επιτροπές κληθήκαμε, συμμετείχαμε. Όπως είπα και προηγουμένως έχουμε σχεδιασμό αλλά και τη θέληση και γνώση να προάγουμε λύσεις. Θα έλεγα επίσης πως με χαρά άκουσα τον νέο υπουργό να επιδοκιμάζει τέτοιες πρωτοβουλίες και να υποστηρίζει το εγχείρημα η πολιτική υγείας να χαράσσεται με τη συνδρομή όλων μας. Ελπίζω να υπάρξει αποτέλεσμα ουσιαστικό και να αποφευχθούν οι ατέρμονες και μη παραγωγικές συζητήσεις.

3. – Έχετε πολλές φορές τοποθετηθεί για την μεγάλη καθυστέρηση από την πλευρά της ηγεσίας του υπουργείου Υγείας, αναφορικά με την έκδοση των καινοτόμων φαρμάκων, στρατηγική που μπλοκάρει την πρόσβαση των ασθενών σε νέες αποτελεσματικές θεραπείες, με αποτέλεσμα να μην επιφέρει την πολυπόθητη εξοικονόμηση, στο μέτωπο του εξορθολογισμού των δαπανών. Βλέπετε να λύνετε το θέμα αυτό άμεσα;

Πάνω από 30 μήνες δεν υπάρχει νέο φάρμακο. Επί ένα χρόνο η φιλελεύθερη τρικομματική κυβέρνηση αρνήθηκε να αφήσει να κυκλοφορήσουν νέα καινοτόμα φάρμακα! Πιστεύω όμως ότι όλοι πλέον αναγνωρίζουν τις θετικές συνέπειες από την εισαγωγή καινοτόμων φαρμάκων για την υγεία των ασθενών, για τη μείωση της νοσοκομειακής δαπάνης, την οικονομία και τις επενδύσεις ακόμη και τις θέσεις εργασίας. Πλέον έχουν δρομολογηθεί οι διαδικασίες και κάτι θα γίνει πριν από την ανακοστολόγηση η οποία μετατίθεται για το Σεπτέμβριο. Το μήνυμα που έχουμε είναι ότι θα δοθούν τιμές για πολλά νέα φάρμακα και κάποια από αυτά που χαρακτηρίζονται με προτεραιότητα θα αποζημιώνονται γρηγορότερα. Είμαστε σε μια αναμονή, η οποία πιστεύω ότι τελειώνει.

4. – Εκτιμάτε ότι η φαρμακοβιομηχανία, θα αντέξει τα επόμενα χρόνια και γενικότερα, πως διαβλέπετε την επόμενη ημέρα του κλάδου, μετά την εποχή της ύφεσης;

Κοιτάξτε ένας επιχειρηματικός κλάδος διεθνώς αναπτυσσόμενος και απόλυτα αναγκαίος για την ανθρώπινη κοινωνία όσο και να κλονιστεί, οφείλει να αντέξει. Φυσικά είναι αναγκασμένος να μετεξελιχθεί και το οικονομικό του προφίλ αλλάζει. Αν υπάρχουν τακτικές πληρωμές για τις οποίες πλέον έχει δεσμευτεί και η σημερινή ηγεσία του υπουργείου, ο κλάδος θα συντηρηθεί ως έχει και σταδιακά θα μπορέσει να μπει σε μια ρότα καλύτερων ημερών. Και βέβαια το κίνητρο της κυκλοφορίας νέων φαρμάκων, το οποίο αποτελεί το «οξυγόνο» για τις φαρμακευτικές εταιρείες και ουσιαστικά το λόγο υπάρξής τους. Αν υπάρξουν περαιτέρω καθυστερήσεις και παλινδρομήσεις καταλαβαίνετε πως αυτό θα δημιουργήσει νέα συρρίκνωση.

5. – Πως χαρακτηρίζετε την πολιτική γενοσήμων στην χώρα μας και πως μπορούμε να συνδυάσουμε ισότιμα τις δύο κατηγορίες- πρωτότυπα με γενόσημα- για το καλό των ασθενών και το καλό των συστημάτων υγείας;

Η πολιτική γενοσήμων πρέπει να αναπτύσσεται και θα έπρεπε να είχε ήδη γίνει από χρόνια ώστε και τα συγκεκριμένα φάρμακα να έχουν πάρει ένα καλύτερο μερίδιο από αυτό που έχουν. Αυτή τη στιγμή στη χώρα μας δεν υπάρχει συγκεκριμένη πολιτική γι’ αυτό και οι τιμές των γενοσήμων παραμένουν ακόμα σε σχετικά υψηλά επίπεδα, με χαμηλή διείσδυση. Είναι πολύ βασικό να τονιστεί ότι τα γενόσημα απελευθερώνουν πόρους του Συστήματος Υγείας που κατευθύνονται προς τα νέα καινοτόμα φάρμακα. Αυτό είναι ένα ορθολογικό και αποτελεσματικό μείγμα θεραπειών. Τα μεν γενόσημα υπάρχουν για να μειώνουν τη φαρμακευτική δαπάνη, τα δε καινοτόμα φάρμακα για να βελτιώνουν την ποιότητα ζωής καθώς και για να μειώνουν τις δαπάνες υγείας και ειδικότερα τις νοσοκομειακές.

Σίγουρα υπάρχουν κάποιες καλές ιδέες που η ηγεσία θα πρέπει να λάβει υπόψιν της. Για παράδειγμα η διαμόρφωση μιας νέας σύγχρονης λίστας αποζημίωσης θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση για μια ουσιαστικότερη αύξηση της διείσδυσης των γενοσήμων.

6. – Τι θα συστήνατε στον νέο υπουργό Υγείας να ακολουθήσει και τι να αφήσει πίσω του, προκειμένου η θητεία του να αποδειχθεί αποτελεσματική;

Αυτό που στοχεύουμε όλοι είναι να παρέχονται αξιοπρεπείς υπηρεσίες υγείας στον Έλληνα πολίτη. Προκειμένου να γίνει πιο στρατηγική δουλειά, είναι απαραίτητο τα κόστη στην υγεία να εξετάζονται σαν συγκοινωνούντα δοχεία μεταξύ τους. Πέρα από το φάρμακο, υπάρχουν και άλλα κέντρα όπου πρέπει να εστιάσει η πολιτεία όσον αφορά στις δαπάνες. Κέντρα όπου επιτέλους θα πρέπει να λειτουργήσουν ελεγκτικοί μηχανισμοί ώστε να υπάρχει εξορθολογισμός των δαπανών τους.

Επίσης, πιστεύω ότι θα πρέπει να δοθεί επιτέλους έμφαση στον ασθενή και όχι μόνο στα νούμερα και τους οικονομικούς στόχους. Η υγεία είναι το υπέρτατο αγαθό και δικαίωμα για όλους τους ανθρώπους και όχι μόνο για τους πιο εύπορους.

7. – Τι θα συστήνατε επίσης στον νέο πρόεδρο του ΕΟΠΥΥ και πως βλέπετε την τακτική των πληρωμών, καθώς ο Οργανισμός είναι βαλτωμένος με τεράστια ελλείμματα στην «πλάτη του» και οι πάροχοι υγείας αδικημένοι με τεράστιες ληξιπρόθεσμες οφειλές;

Απαιτείται πρώτα πολλά να προχωρήσει στην πλήρη ενιαιοποιήση των συμμετεχόντων παλαιών ταμείων και να φτιαχτεί ένα σωστό μητρώο ασφαλισμένων με τις υποχρεώσεις που προκύπτουν ή δεν προκύπτουν για αυτούς από τις εργοδοτικές εισφορές. Αυτή θα είναι η βάση για να συνταχθεί ένας σωστός προϋπολογισμός που επίσης θα πρέπει να έχει βασικό εφόδιο συγκεκριμένες τιμές αποζημίωσης, έλεγχο δαπανών (προμηθειών και λειτουργικού κόστους) στα πρότυπα ιδιωτικών φορέων και πολύ μα πολύ συγκεκριμένη “δεξαμενή” άντλησης πόρων. Ουσιαστικά το ζητούμενο είναι να καταφέρει να ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό απαιτώντας μια καλύτερη χρηματοδότηση από το Κράτος φροντίζοντας όμως παράλληλα για τη μείωση του υπέρογκου λειτουργικού κόστους. Θα πρέπει βεβαίως να καταφέρει να συγκρατήσει τις άλλες δαπάνες και εκτός φαρμάκου.

Σε αυτό το τελευταίο ίσως να πρέπει να διεκδικήσει ο νέος πρόεδρος έναν (από τους τόσους που έχουν επιβληθεί) έκτακτο φόρο για τον ΕΟΠΥΥ ή να επιβαρύνονται με εισφορά για τον οργανισμό τα όποια προϊόντα που επιδρούν αρνητικά στην υγεία και άρα επιβαρύνουν δυσανάλογα πολύ τον προϋπολογισμό του.

8. – Φοβάστε ότι μας περιμένουν και άλλα μέτρα από την πλευρά της Τρόικας- παρά το γεγονός ότι οι δανειστές μας έχουν εκφρασθεί δημοσίως για την αποτυχία του προγράμματος λιτότητας; Eχετε εκφράσει πολλές φορές τον προβληματισμό σας, ότι σε περίπτωση που η φαρμακευτική δαπάνη μειωθεί κάτω από τα 2,4 δισ ευρώ, τότε θα κινδυνέψει πραγματικά ο έλληνας ασθενής με την προβληματική παροχή υπηρεσιών υγείας;

Ενδεικτική για την απάντηση στην ερώτησή σας είναι η πρόσφατη επίσκεψη της Τρόικας στην Αθήνα και οι απαιτήσεις για συγκεκριμένες καλύψεις που ζητούσε. Μπορεί ευθέως να μην τέθηκε θέμα λήψης νέων μέτρων, όμως η Τρόικα άφησε να εννοηθεί ότι εάν ανακαλυφθούν κενά , όπως είναι η “μαύρη τρύπα” του ΕΟΠΥΥ, τότε η χώρα πρέπει να τα καλύψει ώστε να μπορέσει να λάβει την επικείμενη δόση των περίπου 8 δισ. ευρώ. Αυτό βέβαια μπορεί να σημαίνει και νέα μέτρα που πιθανότατα να μη μας αφήσουν απ έξω.

Σχετικά με τη δαπάνη που η Τρόικα θέλει στο 1% του ΑΕΠ το 2014, εμείς έχουμε πει ότι σε χώρες με δημοσιονομική κρίση αυτό δεν μπορεί και δεν πρέπει να εφαρμοστεί. Θα κινδυνέψει η παροχή υπηρεσιών υγείας. Τα κόστη από τη μείωση της δαπάνης όπως είπα και πριν θα εμφανιστούν πολλαπλάσια στη δευτεροβάθμια περίθαλψη ενώ και οι ασθενείς πέρα από την ταλαιπωρία θα αντιμετωπίσουν άμεσο κίνδυνο. Ήδη η Επιστημονική κοινότητα μιλά για μείωση του προσδόκιμου ζωής αρχής γενομένης στην ομάδα των πασχόντων από χρόνια νοσήματα.

Τουλάχιστον ο υπουργός δήλωσε πως θα παλέψει ώστε η δαπάνη να μην πέσει τόσο χαμηλά και να διατηρηθεί λίγο χαμηλότερα από τα επίπεδα για το 2013 ήτοι τα 2,44 δισ. ευρώ που είναι και ο στόχος για φέτος.