Ορόσημο το 2013 για τις φαρμακοβιομηχανίες

Συνέντευξη Προέδρου ΣΦΕΕ, κ. Κωνσταντίνου Φρουζή, στο περιοδικό Reporter

1. Ποιες είναι οι προκλήσεις του κλάδου της φαρμακοβιομηχανίας για το 2013;

Έχοντας διανύσει σχεδόν το πρώτο μισό της τρέχουσας χρονιάς και έχοντας μπροστά μας μικρά περιθώρια για να αντιμετωπίσουμε σημαντικά θέματα, δεν θα ήταν υπερβολικό να πω αρχικά  ότι το 2013 είναι το πιο κρίσιμο έτος  για το τι μέλλει γενέσθαι στον κλάδο μας.  Οι προκλήσεις είναι πολλές με τις βασικότερες να αφορούν στον τομέα της ρευστότητας και στην ανάγκη να εκταμιευθούν κεφάλαια για την κάλυψη συσσωρευμένων χρεών 1,6 δις. ευρώ του Δημοσίου προς εμάς. Ένα ακόμη σημαντικό θέμα είναι η πρόσβαση των ασθενών σε νέα φάρμακα καθώς πρέπει επιτέλους να αδειοδοτηθούν νέες θεραπείες που εκκρεμούν πάνω από 2,5 χρόνια. Θα πρέπει η πολιτική υγεία να είναι σύννομη με τους κανόνες της και να εφαρμόζει τη νομοθεσία, ειδικά στις διαδικασίες τιμολόγησης.

Θα ήθελα ακόμη να συμπληρώσω πως τα τελευταία χρόνια στο βωμό της μείωσης της δαπάνης, αναγκαστήκαμε να κάνουμε και από την πλευρά μας οριζόντιες περικοπές με ότι αυτό συνεπάγεται σε θέσεις εργασίας και επενδύσεις. Θα πρέπει πλέον να παγιωθεί μια κατάσταση ώστε να προσδιορίσουμε και το περιβάλλον στο οποίο θα μπορούμε να κινηθούμε. Να πάψει δηλαδή η μανία με την τιμή των φαρμάκων, η οποία στερεί τους ασθενείς από πρόσβαση στις θεραπείες, ειδικότερα στην  πρωτοβάθμια περίθαλψη.

2. Πόσο καιρό έχουν να κυκλοφορήσουν στην Ελλάδα νέα καινοτόμα φάρμακα; Τι συνέπειες προκύπτουν από την όποια αδράνεια ή κενό;

Το τελευταίο δελτίο φαρμάκων που περιείχε νέες θεραπείες περιελάμβανε φάρμακα του 2010. Η αργοπορία αυτή υποβάθμισε ουσιαστικά τους έλληνες ασθενείς οι οποί δεν έχουν πρόσβαση σε καινοτόμα αποτελεσματικά φάρμακα όπως οι ευρωπαίοι γείτονές μας. Γίναμε ασθενείς δεύτερης κατηγορίας. Παράλληλα στο διάστημα αυτό χάθηκαν και χρήματα. Είναι αποδεδειγμένο ότι θα μπορούσαν να εξοικονομηθούν χρήματα στην υγεία καθώς οι καινοτόμες θεραπείες μειώνουν τα νοσοκομειακά κόστη που έχουν να κάνουν με το χρόνο νοσηλείας και όχι μόνο, αλλά χάθηκαν και επενδύσεις και απασχόληση για τη χώρα μας.

3.  Για αρκετούς στην Ελλάδα τα γενόσημα φάρμακα έχουν αρνητικό φορτίο. Ποια όμως είναι η αλήθεια; Είναι “επικίνδυνα” ή όχι; Και επιπλέον παράγονται στην Ελλάδα και αν ναι μπορούν να αποτελέσουν εξαγωγικό προϊόν;

Κάθε φάρμακο που φέρει τη σφραγίδα της επώνυμης παραγωγής του και ακολουθεί εγκεκριμένες, γνωστοποιημένες και πιστοποιημένες διαδικασίες δεν είναι επικίνδυνο. Τα γενόσημα είναι φάρμακα τα οποία χρησιμοποιούνται εδώ και δεκαετίες φέροντας ως αντίγραφα τα οφέλη του πρωτότυπου φαρμάκου. Εκείνο που προκαλεί τις αμφιβολίες, που μπορεί να έχετε ακούσει, είναι η απουσία συγκεκριμένης προέλευσης, γεγονός που προκαλεί και την αμφισβήτηση της ποιότητας της παραγωγής. Σε αυτές τις περιπτώσεις η «επικινδυνότητα» αφορά στην μη αποτελεσματικότητα και τις παρενέργειες του φαρμάκου. Από τη στιγμή που το γενόσημο χορηγείται με καθοδήγηση γιατρού, ο οποίος και ακολουθεί συγκεκριμένη διαδικασία, δεν υπάρχει κίνδυνος, ενώ μπορεί να αντιμετωπιστεί και το ενδεχόμενο απορρύθμισης του ασθενούς.

Η ελληνική βιομηχανία γενοσήμων έχει στηρίξει σημαντικά τον κλάδο και την ελληνική οικονομία. Μπορεί δε να καταστεί μοχλός ανάπτυξης. Ελληνικά γενόσημα εξάγονται σε 100 και πλέον χώρες φέρνοντας κεφάλαια στη χώρα. Όμως η έλλειψη ρευστότητας  από τη μη πληρωμή του Δημοσίου όπως ανέφερα έχει φέρει σε οριακό σημείο την ελληνική βιομηχανία η οποία κλονίζεται.

4. Έχετε υποστηρίξει ότι “η Ελλάδα μπορεί να γίνει κέντρο διεξαγωγής κλινικών μελετών, με διεθνή απήχηση”. Πείτε μας τη γνώμη σας για την αξία των κλινικών ερευνών;

Η Κλινική Έρευνα αποτελεί ένα μεγάλο κεφάλαιο το οποίο μπορεί στο όνομα της καινοτομίας να προσφέρει τα μέγιστα στη χώρα φέρνοντας επενδύσεις και θέσεις εργασίας στη χώρα. Η Ελλάδα υστερεί διαχρονικά σε δαπάνες για Έ&Α, αλλά και στην εμπορική αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της, όμως ακολουθώντας κάποια βήματα μέσα από την πολιτική κυρίως βούληση θα μπορούσε το μέγεθος αυτό να πολλαπλασιαστεί προσδίδοντας απεριόριστα οφέλη στη διαρκώς συρρικνούμενη οικονομία μας αλλά και την επιστημονική κοινότητα. Έχουμε υποδομές και ανθρώπινο δυναμικό. Η ανάπτυξη θα έρθει από την αξιοποίησή τους.

Θα πρέπει να επισημάνω ότι η διεθνής φαρμακοβιομηχανία παρουσιάζει σταδιακά μια στροφή στη βιοτεχνολογία. Ο κλάδος των κλινικών ερευνών θα γνωρίσει εκρηκτική ανάπτυξη και η Ελλάδα οφείλει να ακολουθήσει αυτή την οδό και από την πλευρά μας χαιρετίζουμε την διαμόρφωση του θεσμικού πλαισίου ώστε να σταματήσουμε να “διώχνουμε” λόγω γραφειοκρατίας, επενδύσεις στην έρευνα.

5. Τί κονδύλια επενδύουν σήμερα οι φαρμακευτικές εταιρείες στην έρευνα στην Ελλάδα; Με ποια Ινστιτούτα και Πανεπιστήμια – καθηγητές συνεργάζονται;

Πέρυσι μετά από ένα ιδιαίτερα  “φτωχό” 2011 με τις επενδύσεις σε κλινικές έρευνες να υποχωρούν στα 80 εκατ. ευρώ, ο τομέας σημείωσε μια άνοδο που προσέγγισε σύμφωνα με εκτιμήσεις τα 150 εκατ. ευρώ.  Θα πρέπει να πω ότι οι κλινικές έρευνες αποτελούν ένα σημαντικό μέρος της έρευνας και ανάπτυξης της φαρμακοβιομηχανίας που φτάνει  περίπου στο 40%. Με δεδομένο ότι για την περίοδο 2014-2020 η ΕΕ έχει εγκρίνει κονδύλια για Ε&Α της τάξης των 70 δισ. ευρώ. ένα κομμάτι αρκετών εκατοντάδων εκατομμυρίων μπορεί να κατευθυνθεί στην Ελλάδα. Στόχος όλων είναι άμεσα να εισρεύσουν κεφάλαια της τάξης των 300- 400 εκατ. ευρώ ετησίως για κλινικές έρευνες.

Από πλευρά ινστιτούτων θα πρέπει να πω ότι τα περισσότερα ελληνικά ιδρύματα συνεργάζονται ήδη όπως και τα μεγάλα νοσοκομεία και Πανεπιστήμια.

6. Ποιές είναι οι συνέπειες της μείωσης λόγω Μνημονίου – του Προϋπολογισμού του ΕΟΠΠΥ για τις φαρμακευτικές φέτος; Πώς εκτιμάτε ότι το νέο αυτό δεδομένο θα επηρεάσει τις εταιρείες του κλάδου;

Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις στην τριετή του δράση ο νέος οργανισμός κλείνει με έλλειμμα 3 δισ. ευρώ! Η αρχική -και λογική κατά την άποψη μου- προσέγγιση των αναγκών ήταν για περίπου 5,5 – 6 δισ. ευρώ,  όμως στην πορεία διαπιστώθηκε ότι δεν μπορεί να ξεπεράσει τα 4,4 δισ. ευρώ. Αυτή τη στιγμή υπάρχει έλλειμμα που ξεπερνάει τα 500 εκατ. ευρώ παρά το γεγονός ότι τα κόστη του οργανισμού έχουν μειωθεί πολύ.

Τις συνέπειες από τη μείωση της δαπάνης τι βιώνουμε ήδη και έχουμε αναγκαστικά περιορίσει κάποια δραστηριότητά μας. Όμως τα πράγματα χειροτερεύουν γιατί ο ΕΟΠΥΥ δεν μπορεί να ισοσκελίσει τον προϋπολογισμό του.

7 . Κατά καιρούς ο ΣΦΕΕ έχει μιλήσει για λάθη στα δελτία τιμών των φαρμάκων και ως εκ τούτου για αναγκαστική απόσυρση φαρμάκων από την αγορά γεγονός που πλήττει την επιχειρηματικότητα. Ισχύει αυτό, και αν ναι πως πρέπει να αντιμετωπιστεί από την Πολιτεία;

Ο ΣΦΕΕ έχει εντοπίσει τα λάθη που έχουν προκύψει στα δελτία τιμών και σε πολλές περιπτώσεις έχει καταφέρει να πετύχει τη διόρθωσή τους. Η διατίμηση στην Ελλάδα για τα πρωτότυπα φάρμακα βασίζεται όπως ξέρετε στο μέσο όρο των τριών χαμηλότερων τιμών της Ευρώπης. Όταν δίνεται όμως ακόμη χαμηλότερη τιμή από λάθος ή από κάποια έκπτωση όπως συμβαίνει στα νοσοκομειακά φάρμακα, η οποία με τη σειρά της επηρεάζει την τιμολόγηση που γίνεται σε κάποια άλλη χώρα, τότε οι μητρικές εταιρείες έχουν να αντιμετωπίσουν ένα φαύλο κύκλο αυτοτροφοδοτούμενων μειώσεων σε όλη την Ευρώπη κι όχι μόνο. Η πιθανότητα απόσυρσης δεν έχει να κάνει με τη μη συμφέρουσα τιμή πώλησης στην Ελλάδα, αλλά με το πως επηρεάζονται χωρίς λόγο οι τιμολογήσεις σε άλλες χώρες. Και μην ξεχνάμε βέβαια και τις επανεξαγωγές, οι οποίες  κυρίως πλήττουν την εγχώρια αγορά και τη σωστή τροφοδοσία της.